Bankowy Arbitraż Konsumencki (BAK) rozpoczął swoją działalność w dniu 1 marca 2002 roku, a jego powstanie było związane z przygotowaniami Polski do członkostwa w Unii Europejskiej, gdzie szczególny nacisk kładzie się na rozwój pozasądowych metod rozstrzygania sporów. Arbiter jest pierwszym prywatnym ADR, czyli metodą pozasądowego rozstrzygania sporów zorganizowaną w naszym kraju przez przedsiębiorców.
Skargi składać mogą wyłącznie konsumenci, czyli osoby fizyczne zawierające umowę z bankiem w celu niezwiązanym z działalnością gospodarczą. Wniosek dotyczyć może banku będącego członkiem Związku Banków Polskich (prawie wszystkie banki są członkiem tej izby gospodarczej), jak również banku nie będącego członkiem ZBP (część banków spółdzielczych). Bank spoza Związku może złożyć jednorazowe oświadczenie, że poddaje się rozstrzygnięciom Arbitra Bankowego i wykonaniu jego orzeczeń. Jest dziewięć takich nie zrzeszonych banków, które poddały się orzecznictwu Arbitra.
Przedmiotem postępowania przed Arbitrem Bankowym może być każdy spór dotyczący roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez bank czynności bankowych lub innych czynności na rzecz konsumenta, jeżeli wartość sporu nie przekracza 8.000 złotych, przy czym należy podkreślić, że chodzi o wartość przedmiotu sporu, a nie o wartość umowy. Średnia wartość przedmiotu sporu waha się, na przestrzeni ostatnich lat, w granicach czterech tysięcy złotych. Ostatnio klienci coraz częściej proszą o pomoc w negocjacjach z bankiem, np. w przypadku utraty pracy czy innych zdarzeń losowych, jak śmierć członka rodziny, po którym dziedziczą. Zwykle takie postępowania kończą się ugodą.
Od stycznia 2006 r. Arbiter Bankowy jest członkiem sieci FIN-NET, czyli założonej przez Komisję Europejską transgranicznej sieci rozpatrywania skarg pozasądowych dotyczących usług finansowych, która funkcjonuje w oparciu o sieć krajowych pozasądowych systemów rozstrzygania sporów wynikłych z korzystania przez konsumentów z usług finansowych, zwłaszcza bankowych, ubezpieczeniowych oraz dotyczących rynku papierów wartościowych. Arbiter został zgłoszony do FIN-NET przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Instytucja musiała spełniać warunki określone w zaleceniach Komisji Europejskiej, więc przede wszystkim zbadano, czy procedura arbitrażowa jest transparentna i precyzyjna, a także czy zagwarantowana jest równość stron i bezstronność orzekającego.
ABC składania skargi do Arbitra Bankowego:
• Klient banku, który w wyniku nienależytego wykonania przez bank umowy poniósł szkodę, może żądać rozpoznania sporu przez Arbitra Bankowego, jeśli spełnione są łącznie następujące przesłanki:
1) spór powstał między konsumentem, czyli osobą fizyczną, która zawiera umowę z bankiem w celu niezwiązanym z działalnością gospodarczą, a bankiem – członkiem Związku Banków Polskich lub bankiem, który poddał się orzecznictwu Arbitra;
2) spór dotyczy roszczenia pieniężnego z tytułu niewykonania bądź nienależytego wykonania przez bank czynności bankowych lub innych czynności na rzecz konsumenta;
3) wartość przedmiotu sporu nie przekracza 8.000 zł, przy czym do tej wartości nie wlicza się odsetek i kosztów żądanych obok roszczenia głównego;
4) spór powstał po dniu 1 lipca 2001 roku, co oznacza, że po tej dacie została złożona w sprawie pierwsza reklamacja;
5) spór nie był wcześniej przedmiotem postępowania przed sądem powszechnym lub polubownym;
6) strony nie poddały się w umowie rozstrzygnięcia ewentualnych sporów orzecznictwu sądu polubownego.
• Arbiter nie rozpoznaje sporów związanych ze świadczeniami Skarbu Państwa, w szczególności dotyczących książeczek mieszkaniowych oraz kredytów z dopłatami ze środków budżetowych, np. kredytów studenckich, powodziowych.
• Wszczęcie postępowania w sprawie następuje na pisemny wniosek konsumenta lub jego pełnomocnika, przesłany na adres:
Bankowy Arbitraż Konsumencki
ul. Kruczkowskiego 8
00 - 380 Warszawa
• Wniosek powinien zawierać:
1) dokładne określenie konsumenta poprzez wskazanie jego imienia i nazwiska oraz adresu, numeru telefonu, faksu i poczty elektronicznej, pełnomocnictwo;
2) oznaczenie banku, poprzez wskazanie jego nazwy, oddziału i adresu jego siedziby;
3) określenie wartości przedmiotu sporu;
4) wskazanie środków dowodowych w postaci dokumentów, których odpisy winny być załączone do wniosku;
5) dowód złożenia w banku reklamacji w sprawie i dokument potwierdzający zakończenie postępowania reklamacyjnego w banku lub złożenie oświadczenia przez konsumenta, że nie uzyskał w terminie 1 miesiąca odpowiedzi banku na swoją skargę;
6) zwięzłe uzasadnienie.
Wraz z wniesieniem wniosku konsument uiszcza na rachunek Bankowego Arbitrażu Konsumenckiego przy ZBP: PKO BP XV O/Warszawa nr 55 1020 1156 0000 7702 0008 8120
opłatę w wysokości 50 zł, a w przypadku gdy wartość przedmiotu
sporu jest niższa niż 50 zł – opłatę w wysokości 20 zł.
• Tryb postępowania w sprawie określa Regulamin Bankowego Arbitrażu Konsumenckiego dostępny na stronie www.zbp.pl
• Orzeczenia Arbitra Bankowego są dla banku ostateczne. Bank obowiązany jest wykonać orzeczenie Arbitra Bankowego nie później w terminie 14 dni od dnia otrzymania wypisu orzeczenia.
• Konsument niezadowolony z rozstrzygnięcia może skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.
Na podstawie materiału przygotowanego przez Katarzynę Marczyńską, Arbitra Bankowego